جاوا اسکریپت (JavaScript) یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی محبوب و پرکاربرد است که به‌طور عمده برای ایجاد و بهبود وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های وب استفاده می‌شود. این زبان به‌عنوان زبانی سمت کلاینت (Client-side) شناخته می‌شود و به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا تعاملات پویا و واکنش‌گرا را در صفحات وب ایجاد کنند. با استفاده از آن، میتوان به‌راحتی انیمیشن‌ها، فرم‌های تعاملی و حتی بازی‌های آنلاین را پیاده‌سازی کرد.
جاوا اسکریپت به‌همراه HTML و CSS، یکی از سه پایه اصلی توسعه وب محسوب می‌شود و به دلیل سادگی در یادگیری و قدرت بالا در انجام وظایف مختلف، به‌عنوان زبانی محبوب در بین برنامه‌نویسان شناخته شده است. با ظهور فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌های مختلف مانند React، Angular و Vue.js، استفاده از زبان برنامه نویسی در پروژه‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر نیز افزایش یافته است.
در ادامه این مقاله، گروه سنانیک جوان به بررسی عمیق‌تر ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای جاوا اسکریپت خواهد پرداخت و به شما کمک میکند تا با این زبان برنامه‌نویسی آشنا شوید و بتوانید در پروژه‌های خود از آن بهره ببرید.
تاریخچه جاوا اسکریپت
زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت در سال ۱۹۹۵ توسط براندان آیک (Brendan Eich) در مدت زمان ۱۰ روز توسعه یافت. هدف اصلی از ایجاد این زبان، ساخت زبانی ساده برای طراحی صفحات وب پویا و جذاب بود تا هم برنامه‌نویسان و هم طراحان بتوانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
قبل از ظهور این زبان برنامه نویسی، طراحی سایت به‌وسیله HTML و CSS انجام می‌شد و صفحات وب کاملاً استاتیک و بی‌روح بودند. اما با معرفی جاوا، این وضعیت به‌طرز چشمگیری تغییر کرد. جاوا اسکریپت به هدف خود که همانا پویا کردن صفحات وب بود، رسید و به یکی از ارکان اساسی وب‌سایت‌های مدرن تبدیل شد.
داستان شکل‌گیری آن در می ۱۹۹۵ در کالیفرنیا آغاز شد. در آن زمان، شرکت Netscape تصمیم گرفت زبانی ارائه دهد که امکان ساخت سایت‌های پویا را فراهم کند و جذابیت آن‌ها را افزایش دهد. این مأموریت به براندان آیک سپرده شد تا زبانی بسازد که طراحان و برنامه‌نویسان به سادگی بتوانند از آن استفاده کنند و در کدهای HTML گنجانده شود.
نسخه اولیه این زبان «Mocha» نام داشت، اما نیاز بود که به‌گونه‌ای تغییر کند که در مرورگرها قابل استفاده باشد. براندان آیک تصمیم گرفت از زبان Scheme الهام بگیرد و زبان را به شکلی دیگر توسعه دهد. نام اولیه این زبان «Mona» بود. در نهایت، در دسامبر ۱۹۹۵، نام این زبان به «LiveScript» تغییر یافت، اما به‌واسطه قراردادی با شرکت Sun، نام نهایی آن به «JavaScript» تغییر کرد. از آن زمان، جاوا اسکریپت به‌طور مداوم در حال پیشرفت و ارتقا بوده و به زبانی قدرتمند در حوزه طراحی وب تبدیل شده است.
چرا جاوا اسکریپت را باید یاد گرفت؟
- جاوااسکریپت حضور پررنگی در مرورگرها دارد.
- محبوب‌ترین زبان برنامه‌نویسی دنیا است.
- ردپای جاوااسکریپت همه‌جا هست.
- یادگیری آن آسان است.
- فراوانی مشاغل مربوط به کدنویسی جاوااسکریپت.
- خلق جلوه‌های بصری.
- توسعۀ گیم.
به جرات میتوان گفت شما با یادگیری این زبان از پس انجام هرکاری برخواهید آمد، برای اکثر پلتفرم‌ها امکان برنامه‌نویسی با زبان جاوا اسکریپت وجود دارد، اما برخی از دلایل برای یادگیری این زبان عبارتند از:
-
جاوا اسکریپت رایگان است!
برای کدنویسی جاوا اسکریپت احتیاجی به IDEهای سنگین و یا پولی نخواهید داشت، تنها کافیست کدهای خود را در یک فایل با پسوند JS. نوشته و ادامه‌ی کار را به مرورگر اینترنت‌تان پسپارید، امروزه تمامی مرورگرها از این زبان برنامه نویسی پشتیبانی می‌کنند، شما می‌توانید به راحتی کدهای نوشته شده به این زبان را توسط مرورگرتان اجرا و عیب‌یابی (دیباگ) کنید، آن‌هم بدون نیاز به هیچ برنامه‌ی جانبی و اضافی!
مدت زمان یادگیری جاوا اسکریپت: عوامل مؤثر و راهکارها
یادگیری زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر یک می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر مدت زمان یادگیری داشته باشند. در ادامه، مهم‌ترین این عوامل را بررسی می‌کنیم:
پیش‌زمینه تحصیلی
افرادی که در زمینه‌های مرتبط مانند علوم کامپیوتر یا فناوری اطلاعات تحصیل کرده‌اند، ممکن است سریع‌تر به یادگیری جاوا اسکریپت بپردازند.
تجربیات قبلی در برنامه‌نویسی
اگر شما قبلاً با زبان‌های برنامه‌نویسی دیگری آشنا هستید، یادگیری جاوا برایتان آسان‌تر خواهد بود، زیرا مفاهیم پایه‌ای را از قبل می‌دانید.
کیفیت و سبک منابع آموزشی
استفاده از منابع آموزشی معتبر و باکیفیت می‌تواند فرایند یادگیری را تسریع کند. دوره‌های آنلاین، کتاب‌ها و ویدیوهای آموزشی می‌توانند به شما در درک مفاهیم کمک کنند.
ویژگی‌های فکری و شخصیتی فرد
خصوصیات شخصیتی مانند کنجکاوی، تمایل به یادگیری و مهارت حل مسئله می‌توانند نقش مهمی در سرعت یادگیری ایفا کنند.
شرایط زندگی و زمان آزاد برای مطالعه
زمانی که فرد برای مطالعه و تمرین جاوا اسکریپت اختصاص می‌دهد، مستقیماً بر مدت زمان یادگیری تأثیر می‌گذارد. افرادی که زمان بیشتری برای یادگیری صرف می‌کنند، به‌طور طبیعی سریع‌تر پیشرفت خواهند کرد.
مهارت حل مسئله و آشنایی با الگوریتم‌ها
توانایی حل مسائل و درک الگوریتم‌ها می‌تواند به یادگیری مؤثرتر این زبان برنامه نویسی کمک کند. افرادی که در این زمینه‌ها مهارت دارند، به‌راحتی می‌توانند مفاهیم جدید را یاد بگیرند.
تعامل با دوستان و اساتید متخصص
برقراری ارتباط با افراد متخصص و شرکت در گروه‌های یادگیری می‌تواند به شما در رفع اشکالات و تسریع یادگیری کمک کند.
داشتن هدف و مسیر شفاف شغلی
تعیین اهداف مشخص و برنامه‌ریزی برای آینده شغلی می‌تواند انگیزه شما را افزایش دهد و یادگیری جاوا اسکریپت را برایتان جذاب‌تر کند.
پیش نیازهای یادگیری زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت
برای یادگیری جاوا اسکریپت، تسلط بر HTML و CSS ضروری است. جاوا اسکریپت به تنهایی نمی‌تواند صفحات وب را بسازد و برای عملکرد بهینه نیاز به ترکیب با این دو زبان دارد. HTML ساختار صفحات را تعیین میکند و CSS مسئول زیباسازی آن‌هاست.
همچنین، پیشنهاد می‌شود که قبل از شروع یادگیری جاوا، چندین قالب وب طراحی کنید تا با تعامل بین این زبان‌ها آشنا شوید. آشنایی با اصول پایه‌ای برنامه‌نویسی نیز به شما کمک خواهد کرد تا یادگیری آن را با موفقیت آغاز کنید.
جاوا اسکریپت به زبان ساده
اگر قصد ورود به دنیای طراحی وب و برنامه‌نویسی دارید، یکی از مهم‌ترین شاهراه‌هایی که باید از آن عبور کنید زبان برنامه‌نویسی جاوا است.
جاوا اسکریپت یکی از مهم‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی حوزه‌ی وب محسوب می‌شود. این زبان برنامه نویسی اولین بار با اسم LiveScript و توسط شرکت نت اسکیپ معرفی شد و بعدها به جاوا اسکریپت تغییر نام داد. البته جالب است بدانید جاوا اسکریپت نه از نظر ساختار و نه از نظر مفاهیم، شباهتی به زبان جاوا ندارد و این تشابه اسمی، در حد همان کلمات و نام و نشان باقی مانده است.
به‌طور طبیعی بعد از یادگیری HTML و CSS نوبت یادگیری جاوا اسکریپت می‌رسد. یادگیری این زبان برنامه نویسی چندان کار سختی نیست. ولی نکته مهم در رابطه با یادگیری این زبان، آن است که بر خلاف HTML یا CSS که زبان‌های نشانه‌گذاری محسوب می‌شوند، جاوا اسکریپت یک زبان «برنامه نویسی» است. پس انتظار یادگیری سریع و بدون دردسر نداشته باشید و خود را برای چالش‌های جدید و درگیری‌های ذهنی بیشتر آماده کنید.
روش های استفاده از جاوا اسکریپت چگونه است ؟
بهتر است همین ابتدا این قضیه روشن شود که دستورات جاوا را باید در قسمت هد (Head) یا بدنه اصلی (Body) یک صفحه ی HTML قرار داد!؟
بطور کلی دستورات جاوا اسکریپت چه در قسمت هد (Head) و چه در قسمت بدنه (Body) قرار بگیرند مشکلی ندارند و اجرا خواهند شد. ولی توصیه می شود که دستورات آن در قسمت body یک صفحه HTML قرار بگیرند.
بهتر است برای اینکه قسمت هد یک صفحه برای موتورهای جستجوگر و بطور کلی از نظر سئو تمیز باشد، و همچنین برای سرعت بارگذاری بهتر صفحه حتما سعی کنید دستورات جاوا اسکریپت رو در قسمت Body یک صفحه HTML قرار بدهید.
حال یه نکته مهم اینجاست: میبینید برخی از دستورات جاوااسکریپت در بخش هد یا HEAD اجرا نمیشن و برخی هم در بخش Body اجرا نمیشن این دیگه دست ما نیست
طور کلی سعی کنید اولویت اول باید درون body باشه ولی خب اگه در body اجرا نشدن بزارید داخل head اجرا میشن و برعکس اگه در head اجرا نشدن بزارید در body اجرا میشن.
جاوا اسکریپت چگونه کار میکند ؟
این زبان در درجه اول برای افزایش قابلیت کاربر پسند بودن وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود. آپدیت شدن صفحات وب به‌صورت پویا، بهبود رابط کاربری که خود شامل منو‌ها، کادر‌های محاوره‌ای، تصاویر متحرک و انیمیشن‌ها، تصاویر گرافیکی دو و سه بعدی، نقشه‌ها، پخش کننده‌های فایل‌های ویدیویی و بسیاری موارد دیگر می‌شود. از جمله ویژگی‌هایی است که در این زبان برنامه‌نویسی گنجانده شده‌اند.
قبل از هرچیزی باید بدونیم که اولین کاربرد زبان جاوا اسکریپت درسمت کاربر طراحی سایت هست و شروع کار این زبان جذاب تو این زمینه بود که کم کم به سمت برنامه نویسی سمت سرور و گیم و دسکتاپ و موبایل هم کشیده شد. خلاصه که این قصه سر دراز داره و به قول Jeff Atwood ، یکی از مؤسسان Stack OverFlow یکی از خفن ترین سایت های مورد نیاز هر برنامه نویسی که خونه ی دوم آن ها هم هست.
چه کار هایی میتوان با جاوا اسکریپت انجام داد؟
جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی تکامل یافته است که در مرورگر وب شما قرار گرفته و تمامی قابلیت‌های یک زبان برنامه نویسی معمولی را دارد. این ویژگی‌ها عبارتند از:
تعریف متغیر‌ها
ذخیره و بازیابی مقادیر
تعریف و فرا‌خوانی توابع
تعریف کلاس‌ها
بارگذاری و استفاده از ماژول‌های خارجی
تعریف و نوشتن پردازنده رویداد که به کاربر و سایر موارد پاسخ می‌دهد.
قطعا این زبان برنامه نویسی قابلیت‌های بسیار زیادی دارد که فقط چند مورد از آن‌ها در بالا ذکر شد.
موتور جاوا اسکریپت:
Google V8 JavaScript Engine یک موتور جاوااسکریپت متن‌باز است که توسط گوگل توسعه‌یافته و همراه مرورگر گوگل کروم عرضه می‌شود. لارس باک رئیس برنامه‌نویسی آن است.
V8 با کامپایل کردن جاوااسکریپت به زبان محلی ماشین قبل از اجرا به جای اجرای بایت‌کد یا سپردن آن به مفسر کارایی را افزایش می‌دهد. بیشتر افزایش کارایی در آن به‌وسیلهٔ به‌کارگیری فن‌هایی بهینه‌سازی‌ای چون استفاده از نهانگاه درون‌برنامه‌ای (Inline caching) به‌دست می‌آید. با این قابلیت‌ها برنامه‌هایی که با موتور وی۸ اجرا می‌شوند سرعت خوبی دارا هستند که با کدهای اجرایی کامپایل شده قابل مقایسه است.
کاربردهای متنوع جاوا اسکریپت در توسعه وب
زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت به دلیل برخورداری از کتابخانه‌ها و فریمورک‌های قدرتمند، در بسیاری از زمینه‌ها کاربردهای متنوعی دارد. در اینجا به بررسی مهم‌ترین کاربردهای این زبان برنامه نویسی می‌پردازیم:
برنامه‌نویسی سمت کاربر (Frontend ): هدف اصلی از ایجاد جاوا اسکریپت، پویا کردن وب‌سایت‌ها بود. امروزه این زبان در بیش از ۹۵ درصد وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود و به قلب تمام آن‌ها تبدیل شده است. از جمله کاربردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش کیفیت تجربه کاربری (UX)
ایجاد تعامل بین کاربر و وب‌سایت
طراحی عناصر گرافیکی و انیمیشنی
بهبود جذابیت و جذابیت وب‌سایت
افزایش قدرت پردازش
فراهم کردن پنل مدیریت
امکان به‌روزرسانی وب‌سایت
ایجاد وب‌سایت‌های واکنش‌گرا
برنامه‌نویسی سمت سرور (Backend): با گذشت زمان، قدرت جاوا اسکریپت در زمینه‌های دیگر مانند برنامه‌نویسی سمت سرور نیز افزایش یافت. با معرفی تکنولوژی Node.js، این زبان برنامه نویسی توانست رقابتی جدی با زبان‌های بزرگی نظیر PHP و پایتون داشته باشد. این تحول به برنامه‌نویسان فرانت این امکان را می‌دهد که به‌راحتی به توسعه فول استک بپردازند.
توسعه نرم‌افزارهای کامل Full Stack)): فول استک دولوپر به برنامه‌نویسانی اطلاق می‌شود که بتوانند تمامی مراحل طراحی وب‌سایت را به‌تنهایی انجام دهند. با استفاده از مهارت‌های جاوا اسکریپت، برنامه‌نویسان می‌توانند یک وب‌سایت را از ابتدا تا انتها طراحی کنند.
توسعه نرم‌افزارهای دسکتاپ جاوا اسکریپت به دلیل قدرت بالا در طراحی ظاهر، تکنولوژی Electron.js را برای توسعه نرم‌افزارهای دسکتاپ ارائه داده است. این زبان به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که نرم‌افزارهای با کیفیت بالا تولید کنند.
توسعه وب اپلیکیشن‌های موبایل (Web Application): امروزه، اپلیکیشن‌های موبایل یکی از جذاب‌ترین حوزه‌ها برای برنامه‌نویسان است. جاوا به‌طور مستقیم برنامه‌های موبایل تولید نمی‌کند، بلکه وب اپلیکیشن‌هایی ایجاد میکند که اطلاعات سایت را در قالب برنامه موبایل نمایش می‌دهند. برای مثال، برنامه‌های معروفی مانند اینستاگرام و فیسبوک از این تکنولوژی بهره می‌برند.
توسعه بازی‌های آنلاین جاوا اسکریپت یکی از زبان‌های مورد استفاده در توسعه بازی‌های آنلاین است. هرچند برای بازی‌های سنگین‌تر مانند فیفا یا کالاف دیوتی نیاز به زبان‌هایی مانند C++ است، اما بسیاری از بازی‌های قابل اجرا در مرورگر، از جمله بازی‌های متاورس، با استفاده از این زبان برنامه نویسی توسعه داده شده‌اند.
جاوا اسکریپت با کاربردهای گسترده‌اش، یکی از کلیدهای اصلی موفقیت در دنیای وب به شمار می‌رود و توسعه‌دهندگان می‌توانند با یادگیری این زبان، در حوزه‌های مختلف فعالیت کنند.
کاربرد جاوا اسکریپت در طراحی وب
جاوا اسکریپت زبانی است که در صفحات html کاربرد دارد و قابلیت های بسیاری از قبیل: افزایش کیفیت طراحی صفحات، کنترل صفحات، کنترل browser بازدید کننده، ساخت و استفاده cookie ها و بسیاری چیزهای دیگر.
این روزها javascript و چارچوب های متناظر با آن توسط بسیاری از توسعه دهندگان وب استفاده می شوند و مورد استقبال چشمگیری واقع شده اند. متاسفانه VBScript توسط برخی مرورگرها پشتیبانی نمی شود که این باعث افزایش برتری استفاده از این زبان برنامه نویسی شده است.
برای شروع برنامه نویسی به زبان جاوا اسکریپت، علاوه بر دارا بودن دید برنامه نویسی، تسلط نسبی بر زبان HTML نیز لازم است. زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت زبانی شی گراست و سینتکس آن شباهت بسیاری با زبان C دارد.
شما می توانید کد javascript را در یک فایل مجزا نگهداری کرده و سپس هر زمان که لازم بود آن را وارد کنید، یا می توانید قابلیت را در داخل خود داکیومنت HTML تعریف کنید.
جاوا اسکریپت برای هکر ها :
هکر میتونه بخاطر آسیب پذیری موجود بیاد و اقدام به تزیرق کد های جاوا اسکریپتیش بکنه!
همه مون این رو خوب میدونیم که جاوا یک زبانی هستش که به عنوان client side یا همون سمت کاربر خودمون هست ! پس جای تعجبی نداره وقتی هکر بیاد و رو بستر xss پیلودی رو بنویسه که وقتی شما مثلا وارد این صفحه آسیب پذیر شدی و داشتی یوزر پسوردتو میزدی یوزر و پسورد شما به سمت سرور هکر ارسال شه !
جای تعجبی نداره که هکر بیاد و به کمک ابزار بیف روی بستر xss اقدام به دسترسی گرفتن از مرورگرتون بکنه!
فریم ورک ها برای جاوا اسکریپت :
در ساده‌ترین تعریف میتوان بیان نمود که angular.js ،HTML را با ویژگی‌های جدید گسترش داده است. این فریمورک یکی از فریمورک های جاوا اسکریپت است که با برچسب <script> به یک صفحه HTML متصل می‌شود. فریم ورک angular.js برای برنامه‌های تک صفحه (SPA) مناسب است.
طراحی سایت با زبان جاوا اسکریپت
در پایان، این زبان برنامه نویسی به عنوان یکی از زبان‌های اصلی و کلیدی در دنیای وب، نقشی اساسی در ایجاد صفحات پویا و تعاملی ایفا میکند. سنانیک با بهره‌گیری از توانمندی‌های این زبان، خدمات طراحی وب سایت را به بهترین نحو ممکن ارائه می‌دهد و تلاش میکند تا تجربه کاربری بی‌نظیری را برای مشتریان خود فراهم آورد. با انتخاب سنانیک جوان، می‌توانید مطمئن باشید که وب‌سایت شما با بالاترین استانداردها و کیفیت طراحی خواهد شد.